Szafran od zarania dziejów jest synonimem luksusu. Rzymscy cesarze wykorzystywali jego rzekome magiczne właściwości by zapewnić sobie powodzenie w życiu i na froncie. W najbogatszych Greckich domach umieszczano go w poduszkach przeznaczonych dla najważniejszych gości. Przez wieki przyprawa osiągała astronomiczne ceny, niejednokrotnie przewyższając swoją wartością złoto.
Szafran występuje w postaci nitek krokusa lub proszku. Pozyskiwany jest z kwiatów odmiany Crocus sativus, pochodzącej z Azji Mniejszej. Wyrastają one z bulwy mającej kształt cebuli i osiągają między 30 a 50 cm wysokości. Najcenniejsze są żeńskie pręciki o intensywnym czerwono pomarańczowym kolorze. To z nich wykonuje się przyprawę. Zbierane są ręcznie, wyłącznie rankiem, kiedy kwiat się otwiera. Dla uzyskania 1 g szafranu potrzeba mniej więcej 200 krokusów. Następnie znamiona są poddawane procesowi suszenia, podczas którego tracą 80% swojej wagi. Najcenniejsza odmiana przyprawy pochodzi z hiszpańskiej wyżyny La Macha, roztacza charakterystyczny aromat grzybów, lukrecji, drzewa sandałowego, dymu i pieprzu. Cena osiąga nawet 1000 dolarów za kilogram.
Szafran – przyprawa starożytna
Nitki krokusa znane i stosowane były najwcześniej w starożytnej Persji. Do Europy zostały przywiezione przez Arabów. W średniowieczu fałszowanie przyprawy karane było spaleniem na stosie. Jej cena zdecydowanie przewyższała wtedy wartość złota. Natomiast w renesansowej Wenecji istniały specjalne urzędy regulujące handel Szafranem.
Szafran jest popularnym składnikiem w kuchni kaszmirskiej, gdzie wykorzystuje się go do większości potraw z ryżu. Najbardziej znane dania zawierające ten składnik, to włoskie Risotto Milanese i hiszpańska Paella. Dodaje się go także do Pilawu, jagnięciny, ryb, ciast i puddingów. Przed użyciem należy przyprawę rozpuścić w niewielkiej ilości mleka lub wody. Szafran stanowi wspaniałe źródło aromatu, smaku oraz barwnik, jeśli brakuje któregoś elementu, na pewno mamy do czynienia z podróbką.
Szafran jako lekarstwo
Krwiste nitki znajdują zastosowanie w medycynie naturalnej. Szafran wykorzystywany był w przeszłości jako lekarstwo na złe samopoczucie, kolki jelitowe, oraz środek łagodzący kaszel. Wiarę w jego magiczne wręcz działanie można częściowo przynajmniej przypisać właściwościom psychogennym. Badania dowodzą, że przyjmowanie go w nadmiernych ilościach powoduje stan podekscytowania, podobny do wywoływanego przez opium. Bezpieczną dawkę 5g trudno jednak przekroczyć, zważywszy na koszt produktu.
